Κατάθλιψη στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή μετά

«Νιώθω μοναξιά, λύπη, και δεν έχω ενέργεια

για να κάνω αυτά που έκανα. Κάποιες φορές

δε θέλω ούτε το μωρό μου να κρατήσω.

Παρόλο που αυτή θα ‘πρεπε να είναι η πιο

χαρούμενη περίοδος της ζωής μου γιατί όλα

πηγαίνουν τόσο λάθος;»

Για πολλές μητέρες η εμπειρία της εγκυμοσύνης και της γέννησης ακολουθείται από μελαγχολία, φόβο, άγχος και δυσκολία στη λήψη αποφάσεων.

Πολλές γυναίκες δυσκολεύονται ακόμα και να βρουν ενέργεια να φροντίσουν τον εαυτό τους, το νεογέννητο μωρό τους και την οικογένειά τους.
Η κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή μετά αναφέρεται σε ένα ευρύ φάσμα σωματικών και συναισθηματικών αγώνων που πολλές γυναίκες αντιμετωπίζουν.
Η περιγεννητική  κατάθλιψη (ή επιλόχεια, ή μητρική, ή προγεννητική ή μετά τον τοκετό κατάθλιψη) μπορεί να είναι ήπια, μέτρια ή σοβαρή. Αυτό μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή εντός ενός έτους μετά το τέλος της εγκυμοσύνης. Χωρίς θεραπεία, τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν μερικές εβδομάδες, μήνες, ή ακόμα και χρόνια. Σε σπάνιες περιπτώσεις, τα συμπτώματα είναι σοβαρά και δείχνουν ενδεχόμενο κίνδυνο για τη μητέρα και το μωρό. Οι γυναίκες είναι σημαντικό να γνωρίζουν ότι σε όλες τις περιπτώσεις, η βοήθεια είναι διαθέσιμη.

«Όλοι περιμένουν από μένα να είμαι

η τέλεια μητέρα, αλλά εγώ δε μπορώ να

 το κάνω. Κάποιες φορές νιώθω ότι ούτε

το μωρό μου δε μπορώ να φροντίσω.»

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους οι μητέρες μπορεί να πάθουν κατάθλιψη. Το σώμα υφίσταται πολλές αλλαγές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αλλά και μετά. Οι γυναίκες ενδέχεται να αντιμετωπίσουν εναλλαγές της διάθεσης. Ένα νέο μωρό θα αλλάξει το πρόγραμμα ύπνου και τον τρόπο ζωής. Επιπλέον, υπάρχουν πολλές πιέσεις για να είναι η τέλεια μητέρα.

Η περιγεννητική κατάθλιψη μπορεί να επηρεάσει οποιαδήποτε γυναίκα, ανεξάρτητα από την ηλικία, τη φυλή, το εισόδημα, τον πολιτισμό, ή την εκπαίδευση. Προσβάλλει τις γυναίκες που θηλάζουν και εκείνες που δε θηλάζουν. Προσβάλλει τις γυναίκες με υγιή μωρά και εκείνες των οποίων τα παιδιά είναι άρρωστα. Επηρεάζει τις μητέρες που γεννούν για πρώτη φορά αλλά κι εκείνες που έχουν περισσότερα παιδιά. Προσβάλλει τις γυναίκες που είναι παντρεμένες και αυτές που δεν είναι. Οι γυναίκες που είχαν προβλήματα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αλλά και αυτές που δεν είχαν μπορεί να εμφανίσουν κατάθλιψη. Η περιγεννητική  κατάθλιψη είναι ένα πρόβλημα υγείας, δεν είναι ελάττωμα της γυναίκας. Ένα οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης ή διπολικής διαταραχής, το ιστορικό κατάχρησης αλκοόλ ή ναρκωτικών, ένα πρόσφατο στρεσογόνο συμβάν, οικονομικά προβλήματα, ή κατάθλιψη σε προηγούμενη εγκυμοσύνη αυξάνει τις πιθανότητες μιας γυναίκας να έχει περιγεννητική κατάθλιψη.

Ακόμη και πριν από την άφιξη του μωρού, μερικές γυναίκες έχουν κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους. Οι έγκυες γυναίκες αντιμετωπίζουν συνήθως ένα μεγάλο αριθμό προκλήσεων, όπως η πρωινή αδιαθεσία, η αύξηση του σωματικού βάρους, και οι εναλλαγές της διάθεσης. Συμπτώματα όπως αίσθημα κόπωσης, αλλαγές στην όρεξη και  κακός ύπνος συχνά παραβλέπονται ως "αποκλειστικά συμπτώματα της εγκυμοσύνης," αλλά πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή αν επηρεάζεται η λειτουργικότητα της γυναίκας στην καθημερινότητά της και ίσως να πρέπει να σκεφτεί να αναζητήσει βοήθεια.

Συνήθη συμπτώματα της περιγεννητικής κατάθλιψης αποτελούν: • συναισθήματα θλίψης
• Αίσθημα υπερβολικής ανησυχίας ή έντονου άγχους
• Οξυθυμία  ή εκκεντρικότητα
• Προβλήματα ύπνου (ακόμα και όταν η κούραση είναι μεγάλη) ή αντίθετα πολλές ώρες ύπνου
• Δυσκολία συγκέντρωσης ή να θυμούνται πράγματα
• Πρόβλημα λήψης αποφάσεων
• Απώλεια ενδιαφέροντος για τη φροντίδα του εαυτό τους (για παράδειγμα το μπάνιο, το χτένισμα των μαλλιών)
• Απώλεια ενδιαφέροντος για το φαγητό, ή υπερφαγία
• Έλλειψη διάθεσης για τις καθημερινές εργασίες
• Συχνό κλάμα, ακόμη και για μικρά πράγματα
• Εμφάνιση έντονης (ή καθόλου) ανησυχίας για το μωρό
• Απώλεια ευχαρίστησης ή ενδιαφέροντος για τα πράγματα που απολάμβαναν (συμπεριλαμβανομένου και του σεξ)

Σε μερικές γυναίκες είναι δύσκολο να μιλήσουν για την περιγεννητική κατάθλιψη. Ίσως δεν είναι σίγουρες εάν έχουν ή όχι και πώς να το συζητήσουν. Κάποιες επιθυμούν να το αντιμετωπίσουν κρυφά, ελπίζοντας ότι θα περάσει από μόνο του. Αυτά τα αισθήματα είναι πιο συχνά από ότι θα περίμενε κανείς. Ωστόσο, κάθε γυναίκα πρέπει να συνειδητοποιεί ότι ΔΕΝ είναι μόνη. Η περιγεννητική κατάθλιψη επηρεάζει χιλιάδες γυναίκες και μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Επίσης η καλή διατροφή και η άσκηση καθώς και η αποφυγή του αλκοόλ βοηθά πολύ στο να αισθανθούν καλύτερα οι γυναίκες. Επιπλέον, υπάρχουν ειδικοί ψυχικής υγείας που μπορούν να δείξουν τρόπους καλύτερης διαχείρισης των δυσκολιών που η κάθε γυναίκα αντιμετωπίζει.

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης δημιουργούν συχνά δύσκολη κατάσταση για τις οικογένειες. Τα μεγαλύτερα παιδιά υποφέρουν όταν χάνουν την προσοχή και την υποστήριξη της μητέρας τους. Αγαπημένα πρόσωπα υποφέρουν, επειδή δεν ξέρουν τι να κάνουν ή πώς να βοηθήσουν. Άλλα μέλη της οικογένειας συχνά καλούνται να συμπληρώσουν το κενό. Επειδή η κατάθλιψη επηρεάζει ολόκληρη την οικογένεια, είναι σημαντικό ότι τα μέλη της να αναγνωρίζουν τα συμπτώματα και να βοηθούν.

Τι μπορεί να κάνει κανείς βλέποντας σημάδια κατάθλιψης;

Ως σύζυγος ή σύντροφος:
• Ενθαρρύνετε τη γυναίκα να ζητήσει βοήθεια. Αυτός είναι ο πιο γρήγορος δρόμος για να ανακτήσει την ενέργειά της και όχι μόνο.
• προσφέρετε υποστήριξη και ενθάρρυνση. Οι θετικές δράσεις σας και τα υποστηρικτικά λόγια μπορεί να μειώσουν κάποια από τα βάσανα της.
• Ακούστε την. Τα συναισθήματά της είναι πραγματικά. Αφήστε την να σας τα εκφράσει.
• Αφήστε την να επικεντρωθεί στις δικές της ανάγκες. Φυσικές και κοινωνικές δραστηριότητες βοηθούν τις γυναίκες που πάσχουν από κατάθλιψη να αισθάνονται
ισχυρότερες, πιο χαλαρές, και καλύτερα με τον εαυτό τους.
• Πάρτε  χρόνο για τον εαυτό σας. Είναι σημαντικό για τους συζύγους και τους συντρόφους να συνεχίσουν με την εργασία και τα χόμπι τους.

Ως φίλος ή μέλος της οικογένειας:
• Ρωτήστε την μητέρα πώς μπορείτε να βοηθήσετε (ακόμα και κρατώντας λίγες ώρες το μωρό ή βοηθώντας στον καθαρισμό  του σπιτιού).
• Κάντε τη να νιώσει ότι είστε εκεί για αυτήν, ακόμα κι αν δε θέλει να μιλάτε.
• Κατανοήστε ότι ο και πατέρας μπορεί επίσης να αισθάνεται στρεσαρισμένος από τις αλλαγές που έρχονται με τον νέο του ρόλο ως πατέρας ή με την κατάσταση της συζύγου/ συντρόφου που έχει κατάθλιψη.

Πηγή www.mchb.hrsa.gov

Φάνια Βιλλιώτη