Μειώνοντας το φόβο της αποτυχίας αυξάνεται η ακαδημαϊκή επιτυχία

Τα παιδιά μπορεί να προετοιμαστούν καλύτερα για το σχολείο και να αισθάνονται περισσότερη αυτοπεποίθηση εάν τους πουν ότι η αποτυχία είναι μια πραγματικότητα και κάτι φυσιολογικό στη διαδικασία της μάθησης, από το να τα πιέζουν να επιτύχουν με κάθε κόστος αναφέρει καινούρια έρευνα που δημοσίευσε ο Αμερικάνικος Οργανισμός Ψυχολογίας (American Psychological Association). «Εστιάσαμε σε μια ευρεία πολιτιστική πεποίθηση που εξισώνει την ακαδημαϊκή επιτυχία με το υψηλό επίπεδο ικανότητας και αποτυχίας με την πνευματική κατωτερότητα» αναφέρει ο ερευνητής. Η εμμονή της σχολικής επιτυχίας δημιουργεί στα παιδιά το φόβο της αποτυχίας με αποτέλεσμα να αποφεύγουν να αντιμετωπίσουν τα δύσκολα και να μάθουν καινούρια πράγματα (νέα γνώση). Αναγνωρίζοντας ότι οι δυσκολίες είναι κρίσιμο μέρος της μάθησης (είναι δύσκολο να μαθαίνουμε κάτι καινούριο, απαιτεί χρόνο και εξάσκηση, είναι πιθανό να αποτύχουμε κι όλας) , θα μπορούσε να σταματήσει ένας φαύλος κύκλος στον οποίο η δυσκολία δημιουργεί προβλήματα ανεπάρκειας (δημιουργεί το αίσθημα της ανικανότητας) τα οποία με τη σειρά τους διαταράσσουν τη μάθηση. Ωστόσο, τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να επιτύχουν, αλλάζοντας μόνο τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται  η ύλη. Για παράδειγμα, όταν τα παιδιά καλούνται να λύσουν δύσκολες ασκήσεις είναι πολύ αποτελεσματικό και σημαντικό να τους εξηγήσουμε ότι το να μάθει κανείς κάτι καινούριο δεν είναι εύκολο, η αποτυχία είναι συχνή και αποδεκτή και μέσα από την εξάσκηση θα βοηθηθούν πάρα πολύ. Όπως για παράδειγμα γίνεται με το ποδήλατο. Στην αρχή δυσκολευόμαστε και πέφτουμε, αλλά με την εξάσκηση καταφέρνουμε να ισορροπήσουμε. Έρευνες δείχνουν ότι η χωρητικότητα της μνήμης εργασίας (η οποία αποτελεί καλή ένδειξη για πολλές πτυχές της ακαδημαϊκής επίδοσης συμπεριλαμβανομένων της κατανόησης κειμένου, της επίλυσης προβλημάτων και του δείκτη νοημοσύνης ) μπορεί να βελτιωθεί με την ενίσχυση των μαθητών και τη μείωση του φόβου της αποτυχίας. Η εκπαίδευση που δίνει στους μαθητές το περιθώριο να παλεύουν  τις δυσκολίες θα τα επωφελήσει. Η έρευνα έδειξε ότι τα παιδιά που ενημερώθηκαν για τη δυσκολία των ασκήσεων και την φυσιολογική πιθανότητα αποτυχίας τα πήγαν καλύτερα από εκείνα που δεν έλαβαν αντίστοιχη ενημέρωση. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός, ότι ακόμα και προηγούμενη επιτυχία των παιδιών(σε άλλες ασκήσεις) δεν τα επηρεάζει τόσο όσο η άποψη που έχουν για την αποτυχία.  Οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς πρέπει να τονίζουν την πρόοδο των παιδιών, αντί να εστιάζουν αποκλειστικά μόνο στους βαθμούς και τα αποτελέσματα των προσπαθειών. Η μάθηση απαιτεί χρόνο και κάθε βήμα στη διαδικασία της θα πρέπει να επιβραβεύεται, ειδικά στα πρώτα στάδια όπου η πιθανότητα του να βιώσει ένας μαθητής την αποτυχία είναι μεγάλη. Με λίγα λόγια λοιπόν, το αίσθημα του φόβου της αποτυχίας συμβάλλει αρνητικά στη διαδικασία της μάθησης, ενώ η επεξήγηση ότι η αποτυχία και οι δυσκολίες αποτελούν φυσιολογικό κομμάτι αυτής της διαδικασίας βοηθάνε αποτελεσματικά τόσο στην αυτοπεποίθηση όσο και στην προσπάθεια και την επεξεργασία του νέου δύσκολου υλικού.

 Φάνια Βιλλιώτη