Σχολικός εκφοβισμός- bullying

Ο σχολικός εκφοβισμός (bullying) είναι η επαναλαμβανόμενη επιθετική συμπεριφορά με πρόθεση, και μπορεί να είναι σωματική ή και λεκτική. Ενώ τα αγόρια φοβίζουν τους άλλους με φυσικά μέσα, τα κορίτσια συνήθως χρησιμοποιούν τον κοινωνικό αποκλεισμό. Ο εκφοβισμός τα τελευταία χρόνια λαμβάνει χώρα και μέσω διαδικτύου στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης αλλά και μέσω κινητών τηλεφώνων  (cyberbullying).

Ωστόσο, υπάρχουν τρόποι δράσης για την αποφυγή τέτοιων καταστάσεων ή έστω την αντιμετώπιση των παρενοχλήσεων.

• Γνώση και παρατηρητικότητα:

Οι εκπαιδευτικοί και οι διαχειριστές (για τις περιπτώσεις του ηλεκτρονικού εκφοβισμού) είναι καλό να γνωρίζουν ότι ο εκφοβισμός που λαμβάνει χώρα σε περιοχές όπως οι τουαλέτες, η παιδική χαρά, τα σχολικά λεωφορεία καθώς και μέσω κινητών τηλεφώνων και ηλεκτρονικών υπολογιστών, θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη. Επίσης, οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να δώσουν έμφαση στο γεγονός, ότι το να μιλήσεις και να αναφέρεις τον εκφοβισμό δεν είναι κουτσομπολιό ή οτιδήποτε κακό. Αν ο δάσκαλος παρατηρήσει εκφοβισμό εντός της τάξης θα πρέπει να παρέμβει αμέσως και να τον σταματήσει, να καταγράψει το περιστατικό και να ενημερώσει τον αρμόδιο διευθυντή του σχολείου. Δεν συνίσταται η κοινή συνάντηση του μαθητή που εκφοβίστηκε με αυτόν ή αυτούς που τον εκφόβισαν, διότι είναι πολύ τρομακτικό και ενοχλητικό για τον πρώτο.

• Συμμετοχή μαθητών και γονέων:

Οι μαθητές και οι γονείς πρέπει να είναι μέρος της λύσης και να συμμετέχουν σε ομάδες ασφαλείας και ομάδες υπέρ της καταπολέμησης του σχολικού εκφοβισμού. Τα παιδιά πρέπει να ενημερώνουν τους μεγάλους για το συμβαίνει στο σχολείο καθώς επίσης και να τους μαθαίνουν τις νέες τεχολογίες που χρησιμοποιούν τα παιδιά για να εκφοβίζουν. Γονείς, εκπαιδευτικοί και διευθυντές σχολείων είναι χρήσιμο να βοηθούν τους μαθητές με το να τους ενισχύουν να συμμετέχουν σε ομάδες θετικής συμπεριφοράς που θα τους διδάξουν δεξιότητες ώστε να γνωρίζουν πως να παρεμβαίνουν όταν συμβαίνει ο εκφοβισμός. Οι μεγαλύτεροι μαθητές μπορούν να καθοδηγούν τους μικρότερους και να τους ενημερώνουν για τις ασφαλιστικές πρακτικές στο διαδίκτυο.

• Θέστε θετικές προσδοκίες για τη συμπεριφορά των μαθητών και των ενηλίκων

Τα σχολεία και οι αίθουσες διδασκαλίας πρέπει να προσφέρουν ένα ασφαλές περιβάλλον μάθησης. Οι εκπεδευτικοί πρρέπει να υπενθυμίζουν ότι ο εκφοβισμός δεν είναι αποδεκτός στο σχολείο και ότι για τέτοιου είδους συμπεριφορές θα υπάρχουν αντίστοιχες συνέπειες. Η δημιουργία ενός εγγράφου που θα είναι κατά του εκφοβισμού και θα υπογραφεί τόσο α[πό τους μαθητές όσο και από τους γονείς, θα δείξει στα παιδιά πόσο σημαντικό είναι το θέμα του εκφοβισμού.  Επιπλεόν, για τους μαθητές που είναι απομονωμένοι ή δυσκολεύονται να κάνουν φίλους, οι εκπαιδευτικοί μπορούν μέσω παρατήρησης να εντάξουν σε παρέες αυτά τα παιδιά, ή και μεταξύ τους, την ώρα του διαλείμματος ή του γεύματος, ώστε να μην γίνονται στόχοι εκφοβισμού αλλά και τα ίδια να μην νιώθουν αποκλεισμένα.

• Παρατηρήστε το παιδί σας για πιθανά σημάδια εκφοβισμού:

 Άρνηση ή δισταγμός για να πάει σχολείο,  αλλαγές στη συμπεριφορά γενικότερα όπως μειωμένη όρεξη, κλάμα, άγχος και άλλα, είναι μερικά από τα σημαδιά του εκφοβισμού στο σχολείο ή μέσω διαδικτύου. Μιλήστε με το παιδί σας, παρακινήστε το να μιλήσει στους αρμόδιους δασκάλους, να αποφεύγει μέρη όπου συχνάζουν αυτοί που το ενοχλούν, να συναναστρέφεται με τους φίλους του και να αποφεύγει να μένει μόνο του, μιλήστε και εσείς οι ίδιοι με τον διευθυντή ή τον εκπαιδευτικό ώστε να διαπιστώσετε τι συμβαίνει ή να ενεργοποιήσετε τους αρμόδιους το σχολείο να είναι περισσότερο παρατηρητικοί. Σε καμία περίπτωση μην ενισχύσετε το παιδί σας να ανταποδόσει τον εκφοβισμό. Ναι μεν είναι δύσκολο αυτό, αλλά το οφθαλμός αντί οφθαλμού θα καταντήσει όλους μας τυφλούς!! Είναι καλύτερο το παιδί απλά να φύγει εκείνη τη στιγμή.

•  Βάλτε όρια με την τεχνολογία:

 Ο υπολογιστής μπορεί να είναι της οικογένειας, κι όχι ενός μόνου μέλους της. Το κινητό τηλέφωνο τη νύχτα να είναι απενεργοποιημένο ώστε να αποφέυγονται τηλέφωνα και μηνύματα που θα τρομάζουν το παιδί μέσα στη νύχτα.

• Σταματήστε τον εκφοβισμό πριν καν αρχίσει:

Ενημερώστε το  παιδί σας για τον εκφοβισμό. Μιλήστε του για τα σημάδια ώστε να τον αναγνωρίσει έγκαιρα. Υπενθυμίστε του ότι ο εκφοβιαμός μπορεί να έχει και νομικές συνέπειες.

• Κάντε το σπίτι σας "όχι επιθετικό":

Τα παιδιά μαθαίνουν από τη συμπεριφορά των γονέων. Το να εκτίθονται σε επιθετική συμπεριφορά ή υπερβολικά αυστηρό περιβάλλον κάνει τα παιδιά πιο επιρρεπή στο να εκφοβίσουν άλλα παιδιά στο σχολείο. Οι γονείς θα πρέπει να αποτελούν θετικό παράδειγμα για τις σχέσεις τόσο με τα παιδιά τους όσο και με τους άλλους.

• Θέμα... αυτοεκτίμησης: 

Τα παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση συχνά εκφοβίζουν γιατί νιώθουν καλύτερα με τον εαυτό τους με τον τρόπο αυτό. Ακόμα και τα παιδιά που δείψνουν δημοφηλή ωστόσο, μπορεί να εμφανίσουν εκφοβιστική προς τους άλλους συμπεριφορά, η οποία θα πρέπει να εντοπίζεται από τους γονείς και να αντιμετωπίζεται.

Οι μαθητές που βιώνουν εκφοβισμό μπορεί να αισθάνονται συγκλονισμένοι, να νιώθουν κατάθλιψη ή άγχος. Εάν το παιδί ή ο μαθητής σας έχει πρόβλημα στο σχολείο ή με φίλους, ως αποτέλεσμα της παρενόχλησης, επισκευθείτε έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας, που μπορεί να βοηθήσει το παιδί να αναπτύξει ανθεκτικότητα και εμπιστοσύνη. Αυτό θα επιτρέψει στο παιδί σας να είναι πιο επιτυχημένο τόσο κοινωνικά όσο και ακαδημαϊκά.

Φάνια Βιλλιώτη, ψυχολόγος