Δυσκολίες: πώς μιλάμε γι'αυτλες στα παιδιά; Πόσο διαφορετικά τις αντιμετωπίζουν;

Ως ενήλικες έχουμε προηγούμενες εμπειρίες για να τις συγκρίνουμε με πρόσφατα γεγονότα. Δηλαδή, ένας ενήλικας έχει την εμπειρία της πρώτης μέρας στο σχολείο, της πρώτης μέρας στη δουλειά, της μετακόμισης σε έναν καινούριο χώρο κατοικίας ή εργασίας, την απώλεια ενός φίλου, το θάνατο ενός μικρού ζώου, τον πόνο ενός χωρισμού και μπορεί να καταλάβει τις συνέπειες και τα αποτελέσματα ευκολότερα από ότι ένα παιδί. Ο ενήλικας μπορεί να δει μακρυά τα καλύτερα που θα έρθουν, ακόμα κι αν τώρα είναι σε μια δύσκολη στιγμή. Γνωρίζει πόσο σημαντικό είναι να τα βγάζεις πέρα στις δυσκολίες και πόσο καλύτερος γίνεσαι όταν μαζεύεις εμπειρίες.
Ένα απλό παράδειγμα είναι η ημέρα των γενεθλίων. Για τα παιδιά, αυτή η μέρα είναι η μεγαλύτερη και σημαντικότερη του χρόνου ίσως. Αλλά για τους ενήλικες δεν ισχύει το ίδιο. Βέβαια, υπάρχουν άλλα γεγονότα όπως η γέννηση ενός παιδιού ή ο γάμος που αποτελούν ξεχωριστές ημέρες γι’ αυτούς. Όμως όσο μεγαλώνει κανείς, βλέπει τον κόσμο με διαφορετική ματιά, βασιζόμενο στις εμεπιρίες που ο ίδιος έχει βιώσει στη ζωή του. Τα παιδιά βλέπουν αλλιώς τα πράγματα.
Όταν συμβούν λοιπόν «τραυματικά» γεγονότα, που η αλήθεια είναι ότι ποικίλουν από παιδί σε παιδί και από πολιτισμό σε πολιτισμό (διαζύγιο, θάνατος, φυσικές καταστροφές, βία και πολλά άλλα), καλό είναι να τους μιλήσετε γι’ αυτό που συμβαίνει, χωρίς πολλές λεπτομέρειες βέβαια, κι έχοντας πάντα στο μυαλό σας την ηλικία του παιδιού.
Για παράδειγμα, εάν κάποιος από το περιβάλλον του παιδιού (δάσκαλος, φίλος, συγγενής) είχε κάποιο ατύχημα, είναι καλό να πούμε στο παιδί ότι «ο τάδε είχε ένα ατύχημα με το ποδήλατο/ μηχανάκι/ αυτοκίνητο. Έπεσε από το ποδήλατο/ μηχανάκι ή χτύπησε με ένα άλλο αυτοκίνητο και έσπασε το πόδι του. Όταν τον δεις θα έχει γύψο στο πόδι του και μερικές γρατζουνιές ή μελανιές. Ατυχήματα συμβαίνουν, γι’ αυτό είναι σημαντικό να φοράμε κράνος, ζώνη, να οδηγούμε προσεκτικά».
Υπάρχει πιθανότητα το παιδί εάν από το παραπάνω γεγονός και μετά να είναι νευρικό όταν μπαίνει σε αυτοκίνητο ή όταν κάνει ποδήλατο. Μιλήστε του πάλι για τα μέτρα ασφαλείας (κράνος, ζώνη, σωστή και προσεκτική οδήγηση). Τα παιδιά που ίσως εμφανίζουν συμπτώματα κατάθλιψης είναι καλό νε επισκεφθούν έναν ειδικό ψυχικής υγείας, για παράδειγμα έναν ψυχολόγο.
Οι περιπτώσεις ψυχικών τραυμάτων είναι πολλές. Άλλες πιο απλές κι άλλες πιο πολύπλοκες. Τα παιδιά είναι επίσης διαφορετικά συγκριτικά με το χαρακτήρα τους, οπότε η κάθε περίπτωση είναι εντελώς ξεχωριστή και διαφορετική. Ο σκοπός της σημερινής κουβέντας αφορά ήπια γεγονότα και επισημαίνει το πόσο σημαντικό είναι να μιλάμε ειλικρινά στα παιδιά για όσα συμβαίνουν, με τον κατάλληλο γι’ αυτά τρόπο.

Φάνια Βιλλιώτη - ψυχολόγος