Έφηβοι και γονείς, μέρος 2

Μέση Εφηβεία (15-17 ετών)

Συναισθηματικές-Κοινωνικές αλλαγές:

·        Αυξημένο ενδιαφέρον για το αντίθετο φύλο

·        Μειωμένη διάθεση για σύγκρουση με τους γονείς

·        Αύξηση της επιθυμίας για ανεξαρτησία από τους γονείς

·        Βαθύτερη ικανότητα για φροντίδα και μοίρασμα καθώς και την ανάπτυξη περισσότερων στενών σχέσεων

·        Μείωση του χρόνου με τους γονείς και παράλληλη αύξηση του χρόνου με τους ομήλικους.

Ψυχικές-Γνωστικές αλλαγές:

·        Περισσότερο καθορισμένες συνήθειες εργασίας

·        Αυξημένο ενδιαφέρον για μελλοντικά εκπαιδευτικά και επαγγελματικά σχέδια

·        Μεγαλύτερη ικανότητα διαχωρισμού σωστού-λάθους

·        Μελαγχολία ή κατάθλιψη, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένες σχολικές επιδόσεις, χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών, ανασφαλές σεξ, αυτοκτονικό ιδεασμό.(Σημείωση: τα προβλήματα στο σχολείο, η χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών και άλλες διαταραχές, μπορούν να οδηγήσουν και σε αισθήματα μελαγχολίας ή κατάθλιψης)

Θετικές Γονεϊκές Δεξιότητες

·        Συζητήστε με τον έφηβο για τις ανησυχίες του και παρατηρήστε προσεκτικά τις αλλαγές στη συμπεριφορά του. Ρωτήστε τον αν έχει σκέψεις αυτοκτονίας, ιδιαίτερα αν φαίνεται θλιμμένος ή καταθλιπτικός. Το να ρωτήσετε αν έχει ιδέες αυτοκτονίας δεν θα του προκαλέσει τέτοιες ιδέες αν δεν τις έχει ήδη σκεφτεί, αλλά θα τον κάνει να αισθανθεί ότι νοιάζεστε για τα συναισθήματά του. Ζητήστε επαγγελματική βοήθεια, αν αυτό κριθεί αναγκαίο.

·        Δείξτε ενδιαφέρον για τις σχολικές και εξωσχολικές δραστηριότητες του εφήβου και ενθαρρύνετέ τον να λαμβάνει μέρος σε δραστηριότητες αθλητικές, μουσικές, θεατρικές και τέχνης.

·        Να επαινείτε τον έφηβο και να γιορτάζετε τις προσπάθειες και τις επιτυχίες του.

·        Να δείχνετε στοργή στον έφηβο. Περάστε χρόνο μαζί του σε δραστηριότητες που απολαμβάνετε και οι δύο.

·        Να σέβεστε την άποψή του. Ακούστε τον χωρίς να υποβαθμίζετε τις ανησυχίες του.

·        Ενθαρρύνετέ τον να συμμετάσχει σε εθελοντικές δράσεις και να εμπλακεί στα κοινά στα πλαίσια της κοινότητάς σας.

·        Ενθαρρύνετε τον έφηβο να αναπτύξει τις λύσεις σε προβλήματα ή συγκρούσεις που αντιμετωπίζει. Βοηθήστε τον να λάβει τις κατάλληλες αποφάσεις. Δημιουργείστε ευκαιρίες για εκείνον ώστε να χρησιμοποιήσει την κρίση του ενώ παράλληλα είστε δίπλα του για συμβουλές και στήριξη.

·        Αν ο έφηβος ασχολείται με δραστηριότητες στο διαδίκτυο, όπως είναι τα διαδικτυακά παιχνίδια, τα δωμάτια συζητήσεων και η αποστολή άμεσων μηνυμάτων, ενθαρρύνετέ τον να ενεργήσει πειθαρχημένα και με σεβασμό απέναντι στον εαυτό του, ως προς το χρόνο ου δαπανά σε αυτές τις δραστηριότητες.

·        Αν ο έφηβος εργάζεται, αδράξτε την ευκαιρία για να συζητήσετε σχετικά με τις προσδοκίες σας, την υπευθυνότητα καθώς και άλλες πτυχές του σεβασμού που περιμένετε να επιδείξει στο κοινωνικό πλαίσιο.

·        Συζητήστε με τον έφηβο και βοηθήστε τον να αναπτύξει ένα σχέδιο δράσης για την αντιμετώπιση επικίνδυνων ή δυσάρεστων καταστάσεων. Συζητήστε για το τι θα μπορούσε να κάνει στην περίπτωση που κάποιος από την παρέα του κάνει χρήση ναρκωτικών, ή τον πιέσει για να κάνει σεξ ή ακόμα και στην περίπτωση που κάποιος που βρίσκεται υπό την επήρεια αλκοόλ του προτείνει να τον μεταφέρει κάπου με το αυτοκίνητο ή τη μοτοσικλέτα.

·        Σεβαστείτε την ανάγκη του εφήβου για ιδιωτικό χώρο.

·        Ενθαρρύνετε τον να κοιμάται επαρκώς, να ασκείται τακτικά και να τρώει υγιεινά ισορροπημένα γεύματα.

·        Ενθαρρύνετε τον έφηβο να γευματίζει με την οικογένεια. Γευματίζοντας όλοι μαζί, βοηθάτε τον έφηβο να κάνει καλύτερες διατροφικές επιλογές, να ελέγξει το βάρος του, ενώ παράλληλα δίδεται η ευκαιρία στην οικογένεια να επικοινωνήσει. Επιπλέον, ένας έφηβος που γευματίζει μαζί με την οικογένειά του, είναι περισσότερο πιθανό να έχει καλές σχολικές επιδόσεις, και λιγότερο πιθανό να ξεκινήσει το κάπνισμα, να κάνει χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών. Τέλος, είναι λιγότερο πιθανό να εμπλακεί σε καυγάδες, να σκεφτεί την αυτοκτονία ή να εμπλακεί σε σεξουαλική δραστηριότητα.

Προτεραιότητα στην ασφάλεια

Τα ατυχήματα με μοτοσικλέτες είναι από τις κύριες αιτίες θανάτου από ακούσια βλάβη μεταξύ των εφήβων. Συχνοί είναι επίσης και οι ακούσιοι τραυματισμοί από συμμετοχή σε αθλητικές και άλλες δραστηριότητες.

 ·       Συζητήστε με τον έφηβο για τη σπουδαιότητα του να φορά τη ζώνη ασφαλείας όταν οδηγεί ή επιβαίνει ως συνοδηγός σε ένα όχημα. Επιμείνετε στη συμμόρφωση με τα όρια ταχύτητας και συμβουλέψτε τον να μην καταναλώνει αλκοόλ όταν οδηγεί. Θέστε ξεκάθαρους κανόνες σχετικά με το πότε και που μπορεί να χρησιμοποιεί το αυτοκίνητο καθώς και με το ποιος μπορεί να συνεπιβαίνει μαζί του.

·        Ενθαρρύνετέ τον να φορά κράνος όταν οδηγεί ή επιβαίνει σε μοτοσικλέτα ή ποδήλατο.

·        Η αυτοκτονία είναι η τρίτη κυριότερη αιτία θανάτου μεταξύ των νέων 15-24 ετών. Συζητήστε με τον έφηβο σχετικά με την αυτοκτονία και δώστε αμέριστη προσοχή σε προειδοποιητικά σημάδια.

·        Συζητήστε μαζί του για τους κινδύνους που ενέχουν τα ναρκωτικά, το αλκοόλ, το κάπνισμα και η επικίνδυνη σεξουαλική συμπεριφορά. Ρωτήστε τον τι γνωρίζει και τι πιστεύει για αυτά τα θέματα και μοιραστείτε μαζί του τα συναισθήματά σας. Ακούστε προσεκτικά τι έχει να σας πει και απαντήστε στις ερωτήσεις του με ευθύτητα και ειλικρίνεια.

·       Συζητήστε με τον έφηβο τη σπουδαιότητα της επιλογής φίλων που δεν επιδίδονται σε επικίνδυνες ή βλαπτικές για την υγεία συμπεριφορές.

·       Καλό είναι να γνωρίζετε που βρίσκεται ο έφηβος και αν είναι παρών κάποιος ενήλικας. Σχεδιάστε από κοινού πότε θα σας τηλεφωνήσει, που μπορείτε να τον βρείτε και τι ώρα θα επιστρέψει στο σπίτι.

Φάνια Βιλλιώτη, ψυχολόγος

*πηγή: www.cdc.gov /neaygeia.gr