Μαθησιακή ετοιμότητα: Ο ρόλος του σχολείου και της οικογένειας

Ετοιμότητα για μας είναι η κατάσταση στην οποία το παιδί έχει τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες για να μπορέσει ν’ αποκτήσει μια νέα γνώση ή δεξιότητα.

Οι ειδικοί με τον όρο ετοιμότητα εννοούν την ωρίμανση του παιδιού η οποία περιλαμβάνει τη σωματική ανάπτυξη (εγκέφαλος, κινητικότητα, ομιλία) και την πνευματική ανάπτυξη (νοημοσύνη, γνωστική ανάπτυξη, μνήμη), που θα συμβάλλουν στη διαδικασία της μάθησης.
Σύμφωνα με τη θεωρία του Piaget, απαραίτητη προϋπόθεση για την μαθησιακή ετοιμότητα του παιδιού, είναι η πνευματική και σωματική του ανάπτυξη καθώς και η απόκτηση δεξιοτήτων.
Η ετοιμότητα του παιδιού, καθορίζεται από πολλούς παράγοντες. Η οικογένεια, είναι ο πρώτος και σημαντικότερος. Γιατί όταν ένα παιδί μεγαλώνει με τους γονείς του σ’ ένα υγιές και χωρίς σοβαρές εντάσεις περιβάλλον, στοργής και αγάπης, θα αναπτυχθεί φυσιολογικά. Ένα οικογενειακό κλίμα με καυγάδες, με περιφρόνηση των γονιών προς το παιδί ή με απουσία του ενός γονέα, θα δημιουργήσει δυσκολίες στην ένταξη του παιδιού στο σχολείο με πολλές πιθανότητες να γίνει επιθετικό.

Οι γονείς πρέπει να είναι κοντά στο παιδί τους, να το κατανοούν, να του συμπαραστέκονται και να το βοηθούν στα προβλήματά του. Βέβαια η πορεία κάθε μαθητή καθορίζεται και από δύο άλλους παράγοντες: την κληρονομικότητα και το περιβάλλον. Κάποιες ιδιότητες τις κληρονομούν τα παιδιά από τους προγόνους τους. Αυτές μπορεί να είναι πνευματικές ή και σωματικές. Μπορούν να επηρεάσουν αρκετά το παιδί, καθώς θα παρεμποδίσουν τη διαδικασία της μάθησης. Πνευματικές αδυναμίες, περιλαμβάνουν την νοημοσύνη, τη μνήμη, τη συγκράτηση, αφομοίωση και κατανόηση όσων πρέπει να μάθει ο μαθητής.

Το περιβάλλον, παίζει το δικό του ρόλο στη μάθηση και ανάπτυξη του μαθητή. Εκτός απ’ το οικογενειακό περιβάλλον, που προαναφέραμε, υπάρχει και το περιβάλλον της τάξης. Η τάξη αποτελείται από το δάσκαλο και μια ομάδα παιδιών. Κάθε παιδί είναι ένα ιδιαίτερο άτομο, μια ξεχωριστή προσωπικότητα με τα δικά της χαρακτηριστικά.

Καθήκον του δασκάλου, είναι να μεταδώσει κάποιες βασικές γνώσεις και δεξιότητες στους μαθητές. Πρέπει όμως να φροντίζει να καλύπτουν τις ανάγκες του κάθε παιδιού. Οφείλει να επαναλαμβάνει πολλές φορές αυτό που δίδαξε, μέχρι να βεβαιωθεί ότι έχει γίνει κατανοητό. Να ενθαρρύνει τους μαθητές του να συμμετέχουν ενεργά στην διαδικασία της μάθησης. Να είναι κοντά τους και να τους κάνει να του δείξουν εμπιστοσύνη.

Αυτό το ευνοϊκό κλίμα, μπορεί να υπάρξει μόνο στο δημοκρατικό σχολείο. Οι μαθητές συνεργάζονται μεταξύ τους, λειτουργούν σαν ομάδα, σέβονται και ακούνε τις ιδέες των άλλων. Ο δάσκαλος έχει ρόλο καθοδηγητικό και συμβουλευτικό. Σ’ αυτό το περιβάλλον τα παιδιά μαθαίνουν πιο εύκολα, με ευχάριστο τρόπο. Είναι πιο αποδοτικό απ’ το αυταρχικό σχολείο και συμβάλλει στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του μαθητή και στην ομαλή του ένταξη, αρχικά στην ομάδα της τάξης και αργότερα στην κοινωνία

Απόσπασμα από κείμενο των Αγαπάκη Δέσποινα – Μαρτσιούλα Δήμητρα