Πώς να μιλάμε στα παιδιά όταν κάποιος από την οικογένεια είναι σοβαρά άρρωστος;

Το να μιλήσουμε σε ένα παιδί για μια ασθένεια είναι πάρα πολύ δύσκολο. Αφενός ο ενήλικας πρέπει να διαχειριστεί τα δικά του συναισθήματα και τη δική του δυσκολία να αντιμετωπίσει το γεγονός κι αφετέρου να βρει κουράγιο αλλά και το σωστό τρόπο να μιλήσει σε ένα παιδί γι’ αυτό. Επιπλέον, επικρατούν τόσα ερωτήματα στο μυαλό του (πώς να του εξηγήσω; Τι να του πω; Πότε να του το πω; Κι αν με ρωτήσει κάτι τι θα απαντήσω;). Πολλές φορές οι ενήλικες προτιμούν να μην αναφέρουν τίποτα σχετικά με την ασθένεια, ωστόσο τα παιδιά είναι ευαίσθητα στο να παρατηρούν τις αλλαγές  και να αντιλαμβάνονται τι συμβαίνει. Όταν ένα παιδί καταλάβει ότι κάτι δεν πάει καλά και το περιβάλλον του δεν μιλάει μαζί του για το άσχημο αυτό γεγονός, τότε το πιο πιθανό είναι να σκεφτεί κάτι χειρότερο από αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα ή να νιώσει υπεύθυνο κι ένοχο το ίδιο για την κατάσταση που επικρατεί.

Μιλώντας σε ένα παιδί για κάποιον που είναι σοβαρά άρρωστος στην οικογένεια είναι χρήσιμο και βοηθητικό. Και ο λόγος είναι γιατί μειώνει τις δυσκολίες που θα προκύψουν αργότερα και επιπλέον τα παιδιά που γνωρίζουν για την αρρώστια του αγαπημένου τους προσώπου έχουν χαμηλότερα επίπεδα άγχους από εκείνα που δε γνωρίζουν τίποτα. Είναι φυσική η αντίδραση της στεναχώριας ενός παιδιού σε ένα τέτοιο γεγονός, αλλά είναι πολύ σημαντικό να το γνωρίζει.

Δε μπορούμε να προστατέψουμε το παιδί από το αίσθημα της λύπης, μπορούμε όμως να το βοηθήσουμε. Γενικότερα, τα παιδιά νιώθουν καλά όταν αισθάνονται ότι τα υπολογίζουν και τα εκτιμούν. Εξαιρετικής σημασίας είναι επίσης η πίστη και η εμπιστοσύνη των παιδιών απέναντι στους ενήλικες. Τα παιδιά που δεν έχουν ενημερωθεί επαρκώς για τα γεγονότα ή νιώθουν ότι έχουν εξαιρεθεί από την οικογένεια (σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα) είναι πιθανό αργότερα να θυμώσουν ή να πληγωθούν.

Όταν οι ενήλικες είναι ειλικρινείς και ευθείς στην επικοινωνία τους με τα παιδιά, αυτά βοηθιούνται πάρα πολύ. Επιπλέον, καλό είναι να μην παρατείνεται ο χρόνος που θα μιλήσει κανείς σε ένα παιδί, με τη δικαιολογία ότι ψάχνει να βρει τη «σωστή» στιγμή. Τα παιδιά, όπως ανέφερα και πιο πάνω, είναι ευαίσθητοι αποδέκτες και αντιλαμβάνονται πολλά πράγματα. Καλό είναι λοιπόν, πριν πλάσουν με τη φαντασία τους άσχημα γεγονότα, νιώσουν ένοχα ή χάσουν την εμπιστοσύνη τους, να ενημερωθούν από κάποιον που εμπιστεύονται και αγαπούν.

Εάν ο άνθρωπος που είναι άρρωστος νοσηλεύεται, είναι εξίσου σημαντικό το παιδί να μπορέσει να τον επισκεφτεί. Μια συνάντηση θα δώσει την ευκαιρία στο παιδί να πει «ευχαριστώ», «σ’ αγαπώ», ή «αντίο». Εάν το παιδί δε θέλει να πάει στο νοσοκομείο για παράδειγμα, ίσως προτιμήσει να στείλει μια φωτογραφία, μια κάρτα, μια ζωγραφιά, να γράψει ένα γράμμα, να ηχογραφήσει ένα μήνυμα, ή οτιδήποτε άλλο προς το άρρωστο άτομο.

Κάποιες ασθένειες ίσως αλλάξουν την εξωτερική εμφάνιση του ασθενή. Ίσως πέσουν τα μαλλιά του, ίσως παχύνει ή αδυνατίσει πολύ, ίσως φαίνεται κουρασμένος ή βρίσκεται συνδεδεμένος με μηχανήματα. Σε τέτοιες περιπτώσεις τα παιδιά πρέπει να το γνωρίζουν από πριν και να τα βεβαιώσετε ότι παρόλο που μπορεί να δείχνει διαφορετικός, είναι ο ίδιος άνθρωπος.

Τα παιδιά όταν έχουν την κατάλληλη υποστήριξη καταφέρνουν να ανταπεξέλθουν στις δυσκολίες. Φτάνει μόνο, να είναι δίπλα τους κάποιος που τα αγαπά, επικοινωνεί μαζί τους ουσιαστικά και υπάρχει μεταξύ τους σχέση εμπιστοσύνης.

 

Φάνια Βιλλιώτη - Ψυχολόγος
Συμβουλευτική γονέων - Μαθησιακές Δυσκολίες
e-mail: taksidi_psyxis@hotmail.com

web: www.taksidipsyxis.com