"Ταμπέλες".. Τι αντίκτυπο έχουν στα παιδιά; Πώς μπορούμε να τις αποφύγουμε;

Στη ζωή μας από μικρά παιδιά μέχρι και μεγαλύτερες ηλικίες μας βομβαρδίζουν με "ταμπέλες" ή αλλιώς χαρακτηρισμούς. Το λάθος είναι ότι χαρακτηρίζουμε το άτομο ("είσαι κακό παιδί") κι όχι την πράξη που έκανε το άτομο ("αυτό που έκανες ήταν άσχημο ή κακό"), με αποτέλεσμα να στιγματίζεται με αυτές τις ταμπέλες για πολύ καιρό, ίσως και σε όλη του τη ζωή.
"Είσαι άχρηστος", "είναι ατίθασος", "δε θα τα καταφέρεις", "κάνεις χαζομάρες", "είσαι αδέξιος, κοίτα τον τάδε πως συμπεριφέρεται", όλα αυτά είναι μερικές από τις ταμπέλες που "ακρωτηριάζουν" τα παιδιά, και το χειρότερο είναι ότι επηρεάζουν την αυτοπεποίθησή τους, τη λήψη αποφάσεων, τις επιλογές τους, την εξωστρέφεια τους και άλλα.
Πριν κάνουμε στο παιδί μας την οποιαδήποτε παρατήρηση καλό θα ήταν να βρούμε λίγη ψυχραιμία και να συζητήσουμε μαζί του ή να χαρακτηρίσουμε την πράξη του, εκείνη τη δεδομένη χρονική στιγμή.
Είναι πολύ σημαντικό για το παιδί να γνωρίζει ότι οι γονείς του το εκτιμούν και το αγαπούν, και συζητούν μαζί του για τις μη αποδεκτές πράξεις του, εξηγώντας του τους λόγους, χωρίς να το μειώνουν ή να το υποτιμούν.
Επίσης, είναι μεγάλο λάθος όταν οι γονείς λένε "δε σ'αγαπώ γιατί..." Αυτή η συναισθηματική απειλή κάνει τα παιδιά να αισθάνονται ανασφάλεια και δεν αποτελεί "καλή πρακτική" προκειμένου να τα νουθετήσετε. Είναι πολύ καλύτερο να πείτε "σε αγαπώ πολύ, αλλά αυτό που έκανες δεν είναι σωστό/ δίκαιο/ αποδεκτό... γιατί ..." Ίσως πολλές φορές οι γονείς χάνουν τον έλεγχο και την αυτοσυγκράτηση τους την ώρα που κάνουν μια παρατήρηση. Ωστόσο, είναι πολύ εύστοχο μετά από λίγη ώρα που θα ηρεμήσουν να ζητήσουν συγνώμη για την εκτός ορίων συμπεριφορά τους και να εξηγήσουν ίσως το λόγο αυτής της συμπεριφοράς.
Ας μην ξεχνάμε ότι οι γονείς λειτουργούν σαν πρότυπο για τα παιδιά, και τέτοιου είδους πράξεις/ συμπεριφορές αποτυπώνονται στο μυαλό τους.


Φάνια Βιλλιώτη, ψυχολόγος